activiteiten 2017-2018
Geweest
Centaurus A Starparty: Vallende Sterren Kijken
Zaterdag 12 augustus 2017 21:00 tot ca. 02:00
Plaats: Zweefvliegveld Malden
Status: Afgeblazen
Jammer genoeg biedt het weer van vanavond veel te weinig mogelijkheden om iets te zien te krijgen. Er zijn verwachtingen die zeggen dat er na 02:00 weinig bewolking zal zijn, maar of dat bewaarheid wordt is iets dat we aan de individuele leden over laten.
.. En vergeet niet dat de nacht van zondag op maandag ook uitstekende mogelijkheden kan bieden om de Perseïden waar te nemen, al organiseert Centaurus A die nacht geen gezamenlijke waarneemsessie.
Volgend jaar hopen we op beter weer. We kunnen dan waarschijnlijk weer terecht op het Zweefvliegveld in Malden.
BlackHoleCAM: fotografie van het zwarte gat in de kern van de Melkweg
Lezing door Jordy Davelaar, MSc; RU Nijmegen
dinsdag 26 september 2017 19:30 - 21:30
De Event Horizon Telescope (EHT) is een netwerk van milimeter-telescopen met als doel om de eerste opname van de schaduw van een zwart gat te maken. Met deze opname is het mogelijk Einstein’s Algemene Relativiteits Theorie te testen in de meest extreme omstandigheden. In April 2017 is de eerste science run geweest waarbij het zwarte gat in onze Melkweg is geobserveerd. Naast observaties zijn theoretische modellen onmisbaar om dit project te laten slagen.
Tijdens deze lezing zal ik ingaan op de technische kant van de observaties en de theoretische modellen die nodig zijn om de observaties te duiden.
Jordy Davelaar is werkzaam als PhD-student aan de Radboud Universiteit. Ik ben onderdeel van het Event Horizon Telescope Collaboration waar ik als theoreticus werk aan computationele emissie modellen van superzware zwarte gaten. Ik ben in het bijzonder geïnteresseerd in straling van geaccelereerde deeltjes.
klik hier voor de convocatie als PDF-bestand.
Witte dwergen en compacte dubbelsterren
Lezing door dr. Onno Pols, RU Nijmegen
donderdag 12 oktober 2017 19:30 - 21:30
let op: gewijzigde datum!
Verreweg de meeste sterren eindigen hun leven als witte dwerg: een zeer compacte ster waarvan de structuur beheerst wordt door de kwantumfysica. Witte dwergen koelen langzaam af tot heel lichtzwakke sterren, maar kunnen als ze voorkomen in een dubbelster, spectaculair tot leven gewekt worden door interactie met de begeleidende ster. Dit kan leiden tot nucleaire explosies op het oppervlak, of zelfs de explosie van de witte dwerg als geheel: een supernova. Ook kunnen ze bronnen zijn van zwaartekrachtsstraling. In deze presentatie zal ik ingaan op de diverse verschijningsvormen van witte dwergen in dubbelsterren.
Onno Pols is sterrenkundige aan de Radboud Universiteit. Na zijn promotie aan de Universiteit van Amsterdam werkte hij als postdoctoraal onderzoeker in Engeland, Spanje en Australie, en vervolgens als universitair docent in Utrecht. Zijn specialisme is de evolutie van sterren in het algemeen en van dubbelsterren in het bijzonder.
klik hier voor de convocatie als PDF-bestand.
Waarneemavond met de telescopen van de Radboud Universiteit
Het was echter slecht weer: Presentatie eigen werk, bespreking waarnemingen
Woensdag 15 november 2017
koepels Radboud Universiteit
Omdat het slecht weer was hebben we een aantal presentaties gezien van de enthousiaste aanwezigen:
Marc Fokker en Harrie Nillissen hadden beeldmateriaal over de plaatsing van de BlackGEM telescoop. Frank Teunissen gaf een inkijkje van de wijze waarop hij aan astrofotografie doet en wat daar de resultaten van zijn. Henk de Groot verteld over het waarnemen van kleine planeten, het verrichten van fotometrie om de periode van rotatie om eigen as te bepalen en het meten van een bedekking van een kleine planeet door zijn eigen maan. Robbert-Jan Westerduin gaf een verslag van zijn reis naar de verenigde staten waarbij hij en zijn gezinsleden de zonsverduistering van 21 augustus jl. waarnam.
En wat zagen we onder andere niet? Ofwel het programma dat we bij helder weer konden doen:
In ieder geval aan de hemel is de komeet C/2017 O1 (ASASSN1) te bekijken, al is deze wat zwak. In het zuidoosten is Uranus zichtbaar.
De bolhopen M13 (vrij laag westelijk), M2, M15, M71, M56 en M92 zijn de bekende objecten, uitdagender zijn de bolhopen NGC9634, NGC7006, NGC6229.
De planetaire nevels M27, M57, NGC8626 (Blinking Planetary), NGC7008, NCG7048, NGC6842, NGC7662 (Blauwe Sneeuwbal), M76 (Kleine Halternevel) en NGC6543 staan de hele avond gunstig. De sterrenstelsels M31, M33, NGC7331, NGC814, M74, NGC1023 zijn goed zichtbaar, wat minder gunstig aan de hemel zijn de stelsels M81, M82 en NGC1023 te bekijken.
Omdat we op het weer niet kunnen vertrouwen bent u bij deze aangemoedigd een korte presentatie voor te bereiden van uw astronomische ervaring. In de vertrouwde collegezaal kunnen we dan elkaars foto’s, resultaten en plannen bespreken. Neem dus -weer of geen weer- uw foto’s, lijsten en idee ̈en mee!
We verzamelen bij de Slinger van Foucault, bij de hoofdingang van het Huygensgebouw, Faculteit Natuurkunde Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Radboud Universiteit Nijmegen.
De waarneemavond is alleen voor leden en introducees van Centaurus A toegankelijk.
Woensdag 15 november 2017, 19:30 - 23:30
Koepels, of zaal HG00.308, Huygensgebouw, Faculteit NWI
Radboud Universiteit, Heyendaalseweg 135, 6525AJ Nijmegen
klik hier voor de convocatie als PDF-bestand.
Einstein, zijn leven zijn werk
Lezing door ir. Arno Krielen
woensdag 10 januari 2018 19:30 - 21:30
Iedereen heeft de naam Albert Einstein wel eens gehoord maar waardoor is hij zo bekend geworden? In deze lezing geeft Arno Krielen een beeld van het leven en werk van een van de grootste natuurkundigen die de wereld heeft gekend. U maakt onder andere kennis met zijn theoriën over de absolute snelheid van licht en zwaartekracht. Zijn baanbrekende werk leverde de mensheid een onschatbare hoeveelheid nieuwe inzichten op over de natuurwetten.
Arno Krielen studeerde milieutechnologie aan de Landbouw Universiteit Wageningen. Pas rond zijn dertigste raakte hij door het lezen van het boek "A brief history of Time" van Stephen Hawking geïnteresseerd in het ontstaan en de evolutie van het heelal. Sindsdien heeft zijn belangstelling zich ontwikkeld in de richting van natuurkundige onderwerpen, in het bijzonder het onderzoek naar de fundamentele aard van materie, ruimte en tijd. Ook het onderzoek naar exoplaneten volgt hij met grote interesse.
De lezing vindt plaats in collegezaal HG00.308 van het Huygensgebouw, Faculteit Natuurkunde Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Radboud Universiteit Nijmegen.
klik hier voor de convocatie als PDF-bestand.
Waarneemavond met de telescopen van de Radboud Universiteit
Dinsdag 13 februari 2018, 19:30 - 23:30
Koepels Radboud Universiteit, bij slecht weer zaal HG00.308
Heyendaalseweg 135, 6525AJ Nijmegen
Het was uitstekend waarneemweer. We hebben een behoorlijk aantal objecten kunnen waarnemen, zelfs M1 dat op deze plek in Nijmegen vaak slecht of niet te zien is vanwege het vele storende omgevingslicht. In het begin was er wat gedoe met de pointing van de 35CM. De objecten hadden steeds eenzelfde afwijking van ca. 6 boogminuten, voornamelijk in declinatie. De fout was duidelijk groot genoeg om de objecten steeds niet in het beeldveld te krijgen. Na alignment procedure te hebben doorlopen was dit probleem gelukkig goed opgelost. Mogelijk is de feitelijke oorzaak verschil in gebruikte equinox.
Het was ook behoorlijk koud. Enkele leden wilden tijdelijk de warmte opzoeken maar ontdekten dat ze geen pas hadden om de koepels weer binnen te kunnen gaan, ook hadden ze geen contactgegevens (bijv. telefoonnummer) van mensen in de koepel. Om lering uit te trekken.
Planeetfotografie op Pic du Midi
Emil Kraaykamp
Zaterdag 17 maart 2018 13:00 - 15:00
In juni 2017 had ik het genoegen om naar het wereldberoemde observatorium Pic du Midi in de Franse Pyreneeën te mogen reizen, om daar - samen met andere amateurastronomen én professionals - gebruik te maken van een historische 1 meter (!) telescoop die gemaakt is voor hoge resolutie waarnemingen van objecten binnen ons zonnestelsel. De bijzondere locatie, het goede gezelschap én de goede waarneemomstandigheden maakten deze Pic-Net missie onvergetelijk. In deze lezing zal ik het hebben over het doel van de missie, de geschiedenis van Pic-du-Midi, maar vooral veel foto’s laten zien van de bijzondere omgeving en natuurlijk de behaalde resultaten. Zie
pic-net.org
.
Sinds 2006 is Emil actief in de amateurastronomie. Vanaf het begin ligt de focus voornamelijk op astrofotografie van zon, maan en planeten, maar ook het schrijven van software - die bij het verwerken van de opnames een rol speelt - is een belangrijk aspect van de hobby. Zie daarvoor zijn
website
.
De lezing vindt plaats in collegezaal HG00.308 van het Huygensgebouw, Faculteit Natuurkunde Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Radboud Universiteit Nijmegen.
klik hier voor de convocatie als PDF-bestand.
Jaarvergadering en Voorjaarswaarneemavond
In geval van slecht weer: Presentatie eigen werk, bespreking waarnemingen
dinsdag 24 april 2018 19:30 - 21:30
Het weer liet geen waarnemingen toe. Er waren drie presentaties: De presentatie van Harrie Nillissen ging over de herplaatsing van de zonnewijzer aan de zuidzijde van het Huygensgebouw. Theo Adolfs en Marc Fokker vertelden over de ongekende mogelijkheden van hun nieuwe type van telescoopmontering en de ontwikkeling van de software om deze te laten bewegen. Peter Willems hield een presentatie over zijn waarneming van de totale zonsverduistering op 21 augustus 2017 in de Verenigde Staten van Amerika.
Excursie Radiotelescoop Effelsberg
zaterdag 12 mei 2018 8:30 - 17:30
Emergente Zwaartekracht
Lezing door dr. Manus Visser, MSc, Universiteit van Amsterdam
dinsdag 22 mei 2018 19:30 - 21:30
Een populair idee onder theoretisch natuurkundigen is dat zwaartekracht op de allerkleinste schaal niet bestaat, maar pas tevoorschijn komt op macroscopische schaal. Met andere woorden, dat zwaartekracht "emergent" is. Een bekende pionier op dit gebied is Erik Verlinde, die in 2010 en 2016 twee belangrijke artikelen hierover publiceerde. In zijn laatste artikel beweert hij dat de extra zwaartekracht die wordt waargenomen in sterrenstelsels en clusters (en normaliter wordt toegeschreven aan “donkere materie") ook een emergent verschijnsel is. In deze lezing worden de recente ontwikkelingen in de theorie van emergente zwaartekracht besproken, met speciale aandacht voor de toepassingen in sterrenstelsels.
Manus Visser is als theoretisch natuurkundige werkzaam aan het Institute of Physics van de Universiteit van Amsterdam. Hij is bezig met zijn promotieonderzoek bij Erik Verlinde over het onderwerp Emergente Zwaartekracht. Hij schrijft verder regelmatig voor de populair wetenschappelijke website quantumuniverse.nl .
De lezing vindt plaats in collegezaal HG00.308 van het Huygensgebouw, Faculteit Natuurkunde Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Radboud Universiteit Nijmegen.
klik hier voor de convocatie als PDF-bestand
Ultra-hoogenergetische Kosmische Straling
Lezing door dr. Arjen van Vliet, RU Nijmegen
dinsdag 19 juni 2018 19:30 - 21:30
Met ’kosmische straling’ worden geladen deeltjes bedoeld die door de ruimte heen reizen. Het is dus iets anders dan licht of elektromagnetische straling.
Terwijl kosmische straling al in 1912 voor het eerst ontdekt werd is het nog steeds niet duidelijk waar het vandaan komt. De hoogst gemeten energie van deze kosmische straling is 100.000.000 keer hoger dan de energie van een proton versneld door de deeltjes versneller in CERN.
In deze lezing zal ik laten zien hoe we deze deeltjes detecteren, waar ze mogelijk vandaan zouden kunnen komen, en wat er allemaal voor nodig is om dit mysterie uiteindelijk op te lossen.
Arjen van Vliet is werkzaam als postdoctoraal onderzoeker bij de astronomie afdeling van de Radboud Universiteit. Hiervoor is hij gepromoveerd aan de Universiteit van Hamburg in Duitsland. Hij is onderdeel van de Pierre Auger Collaboration en zijn expertise is het theoretisch modelleren van ultra-hoogenergetische kosmische straling.
De lezing vindt plaats in collegezaal HG00.308 van het Huygensgebouw, Faculteit Natuurkunde Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Radboud Universiteit Nijmegen.
klik hier voor de convocatie als PDF-bestand.
Maansverduistering
vrijdag 27 juli 2018 20:30 - 01:30
Op vrijdag vrijdag 27 juli 2018, van 20.30 tot ca. 01.30 organiseert de Centaurus A samen met de RU en AKN een gezamenlijke waarneemavond om de verduisterde Maan te bekijken. De plaats van waarneming is de sterrenwacht van de RU op het Huygensgebouw, ook kunnen we buiten terecht op het dak van het Huygensgebouw. De Maan komt pas rond 21.30 uur op en is dan al totaal verduisterd. Om 01.31 uur is de verduistering voorbij, maar of iedereen van ons toeschouwende gezelschap dat moment boven bij de telescopen heeft af zitten wachten is iets dat we vanzelf zullen ondervinden.
We verzamelen bij de Slinger van Foucault, bij de hoofdingang van het Huygensgebouw, Faculteit Natuurkunde Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Radboud Universiteit Nijmegen.